Γιγάντια «ποτάμια» φορτισμένων σωματιδίων που ταξιδεύουν με υπερηχητική ταχύτητα άνω των 1.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, ξεπηδούν αδιάκοπα από το κέντρο του γαλαξία μας. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι αποτελούν προϊόν της γέννησης εκατομμυρίων νέων άστρων στην κεντρική περιοχή του γαλαξία.
Οι ενεργειακοί πίδακες εκτείνονται σε απόσταση 50.000 ετών φωτός, δηλαδή καλύπτουν περίπου τη μισή διάμετρο του γαλαξία μας. Από την οπτική γωνία του παρατηρητή στη Γη, οι πίδακες (που είναι αόρατοι με γυμνά μάτια) καταλαμβάνουν σχεδόν τα δύο τρίτα του ουρανού, από τη μια άκρη του ορίζοντα έως την άλλη.
Αυστραλοί, αμερικανοί, ιταλοί και ολλανδοί ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ. Έτορε Καρέτι, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό Nature, χρησιμοποίησαν το μεγάλο ραδιοτηλεσκόπιο Παρκς, διαμέτρου 64 μέτρων, στην ανατολική Αυστραλία.
Οι επιστήμονες εξεπλάγησαν τόσο με την ταχύτητα εκροής των πιδάκων από το γαλαξιακό κέντρο, όσο και με την τεράστια ποσότητα ενέργειας που περιέχουν, περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από την ενέργεια ενός άστρου που εκρήγνυται ως σούπερ-νόβα.
Οι πίδακες αυτοί δεν μεταφέρουν μόνο σωματίδια και αέρια σε μεγάλες αποστάσεις, αλλά επίσης, όπως εκτιμούν οι επιστήμονες, παίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και τη διατήρηση των ισχυρών μαγνητικών πεδίων στο γαλαξία μας.
Επειδή οι πίδακες σωματιδίων εκρέουν από το γαλαξιακό κέντρο κάθετα σε σχέση με το γαλαξιακό επίπεδο, όπως ο άξονας ενός τροχού, δεν συνιστούν απειλή για τη Γη και το ηλιακό μας σύστημα, που περιφέρεται σε απόσταση περίπου 30.000 ετών φωτός γύρω από το κέντρο του γαλαξία μας.
Τα εν λόγω ενεργειακά «ποτάμια» που έγιναν αντιληπτά μέσω ραδιοκυμάτων, αντιστοιχούν, όπως συνειδητοποιούν τώρα οι επιστήμονες, με τη διάχυτη μικροκυματική ακτινοβολία που είχαν προηγουμένως εντοπίσει τα δορυφορικά τηλεσκόπια WMAP και «Πλανκ», καθώς και με τις μυστηριώδεις «Φυσαλίδες Φέρμι» που ανίχνευσε το 2010 το διαστημικό τηλεσκόπιο «Φέρμι» στην περιοχή του γαλαξιακού κέντρου.
Οι νέες παρατηρήσεις του Παρκς δείχνουν ότι αυτές οι εκροές φορτισμένων σωματιδίων έχουν ως πηγή τα απομεινάρια της ακτινοβολίας από τις διαδοχικές γενιές των άστρων που γεννήθηκαν και εξερράγησαν ως σούπερ-νόβα στην κεντρική περιοχή του γαλαξία κατά τα τελευταία 100 εκατομμύρια χρόνια.
Εξάλλου, μια άλλη διεθνής ομάδα αστρονόμων, με τη βοήθεια του τηλεσκοπίουALMA του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου στη Χιλή, για πρώτη φορά κατάφερε να φωτογραφίσει μια σημαντική φάση κατά τη διαδικασία γέννησης των πλανητών.
Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες παρατήρησαν δύο πρωτο-πλανήτες (στο αρχικό στάδιο του σχηματισμού τους) να «ρουφάνε» πελώρια ρεύματα αερίων από τον δίσκο ύλης και κοσμικής σκόνης που περιβάλλει ένα νεαρό άστρο (το HD 142527), το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 450 ετών φωτός από τη Γη.
Αν και δεν μπόρεσαν να παρατηρήσουν άμεσα τους υπό δημιουργία πλανήτες (που είναι κρυμμένοι μέσα στα πυκνά νέφη των αερίων τους), δήλωσαν σίγουροι ότι επιβεβαίωσαν για πρώτη φορά την κυρίαρχη θεωρία ότι οι γιγάντιοι πλανήτες δημιουργούνται καθώς συνεχώς απορροφούν αέρια μέσω μιας «γέφυρας» που τους επιτρέπει να τα «ρουφάνε» από το μητρικό άστρο τους (ένα είδος πλανητικού ομφάλιου λώρου!).
