ΑΝΕΞΗΓΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΦΑ: Απόδημος Ελληνισμός(ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ)..

ΑΝΕΞΗΓΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΦΑ: Απόδημος Ελληνισμός(ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ)..

Μαθετε περισσοτερα

Απόδημος Ελληνισμός(ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ)..

Απόδημος Ελληνισμός

H Ελληνική διασπορά.Ως απόδημος Ελληνισμός ή ελληνική διασπορά χαρακτηρίζεται το σύνολο των εκπατρισμένων Ελλήνων, το οποίο μολονότι εγκαταστάθηκε, έστω και με σχετική μονιμότητα, σε χώρες ή περιοχές εκτός του εθνικού χώρου, εξακολουθεί να συντηρεί, σε επίπεδο συλλογικό ή και ατομικό, τις υλικές, πολιτιστικές και συναισθηματικές του σχέσεις με τη χώρα της άμεσης ή της παλαιότερης καταγωγής του[1]. Ο όρος αυτός δίδεται σε αντιδιαστολή με τον ξενιτεμένο Ελληνισμό που περιλαμβάνει και Έλληνες που βρίσκονται μεν στο εξωτερικό αλλά δεν διαμένουν μόνιμα εκτός Ελλάδας π.χ. οι Έλληνες ναυτικοί. Με την αυτή σημασία του όρου αποδίδεται και για κάθε απόδημο Έλληνα ο όρος «Έλληνας του εξωτερικού». Η μακραίωνη ιστορία της ελληνικής διασποράς ξεκινά περίπου κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ και χωρίζεται συνήθως σε τρεις μεγάλες περιόδους, η καθεμία με διαφορετικά χαρακτηριστικά: τους τέσσερις αιώνες της τουρκοκρατίας, την περίοδο από τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την περίοδο μετά τη λήξη του πολέμου μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα. Διαχρονικά αίτια των μεταναστεύσεων θεωρούνται κυρίως οι πολιτικοστρατιωτικές ή οικονομικοκοινωνικές συνθήκες στον ελληνικό χώρο. Η ελληνική διασπορά χαρακτηρίζεται από τη σημαντική συμβολή της στην οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική εξέλιξη του συνολικού ελληνικού κόσμου, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, ενώ ποσοτικά αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο του πληθυσμού της Ελλάδας.

 Οργάνωση

Το 1995 για πρώτη φορά οι όπου Γης Απόδημοι Έλληνες -ή όπως συνηθίζεται να τους λέμε «Έλληνες ομογενείς»-, ένωσαν τις δυνάμεις τους δημιουργώντας την «Ελλάδα του κόσμου». Με Προεδρικό Διάταγμα ιδρύθηκε το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ), με αρχικό σκοπό την αντιμετώπιση των θεμάτων της Ελληνικής διασποράς και την καλύτερη επικοινωνία τους με την πατρίδα και με απώτερο στόχο και σκοπό, να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη δύναμη ο Ελληνισμός.
Ο Απόδημος Ελληνισμός σήμερα
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού η σύγχρονη κατανομή των αποδήμων Ελλήνων ανά Ηπείρους κατανέμεται ως ακολούθως:
Αμερική..61%

Ασία........1%

Αφρική.....2%

Ευρώπη..23% και

Ωκεανία..13% (συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας).

Ο Απόδημος Ελληνισμός διακρίνεται επίσης σε κατά Χώρα κοινότητες, οι πολυπληθέστερες των οποίων κατά Ήπειρο και Χώρα είναι:



Αμερική (Ήπειρος)

Αργεντινή: 20.000 (υπολ.)[2]

Βραζιλία: 25.000 (υπολ.)[2]

ΗΠΑ: 1.213.807 (απογρ. 2000)[3] – ο αριθμός ατόμων ελληνικής καταγωγής υπολογίζεται σε 3.000.000[4]

Καναδάς: 215.105 (απογρ. 2001)

Ασία

Αρμενία: 1.176 {[2]

Γεωργία: 15.166 (απογρ. 2002)[5]

Καζακστάν: 12.703 (απογρ. 1999)[6]

Ουζμπεκιστάν: 9.500 (est.)[7]

Αφρική

Αίγυπτος: 3.800 (υπολ.)[8]

Ζαΐρ.........5.000 [2]

Ν. Αφρική: 120.000 [2]

Ευρώπη

Αλβανία: 58.785 (απογρ. 1989)[9]

Αυστρία: 5.000 (υπολ.)[10]

Βέλγιο: 35.000 (υπολ.)[11]

Βουλγαρία: 3.408 (απογρ. 2001)[12]

Γαλλία: 35.000 (υπολ.)[13]

Γερμανία: 370.000 (υπολ. 2006)[14]

Ελβετία: 11.000 (υπολ.)[15]

Ηνωμένο Βασίλειο: 212.000 (υπολ.)[2]

Ιταλία: 30.000 (υπολ.)[16]

Λουξεμβούργο: 2.000 (υπολ.)[17]

Μολδαβία: 3.000 (υπολ.)[18]

Ολλανδία: 12.500 (υπολ.)[19]

Ουγγαρία: 2.509 (απογρ. 2001)[20]

Ουκρανία: 91.500 (απογρ. 2001)[21]

Ρουμανία: 6.513 (απογρ. 2002)[22]

Ρωσία: 97.827 (απογρ. 2002)[23]

Σερβία: 15,000 (υπολ.) [24]

Σουηδία: 12.000 – 15.000 (υπολ.)[25]

Τσεχία: 3.231 (απογρ. 2001)[26]

Τουρκία: 2.500 (υπολ. 2006)[27]

Ωκεανία

Αυστραλία: 375.703 (απογρ. 2001)[28]

 Μεξικό

Με το Μεξικό έχουν συναφθεί διάφορες εμπορικές και πολιτιστικές συμφωνίες. Η νεοελληνική γλώσσα διδάσκεται, από το 1977, στο Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού (Universidad Autónoma de México), το μεγαλύτερο της χώρας, καθώς και στο Πανεπιστήμιο του Ακατλάν.
Παρ' ότι δεν υπήρχε ποτέ κύμα μετανάστευσης από την Ελλάδα, η χώρα έχει έναν σημαντικό αριθμό Ελλήνων. Η ομογένεια στο Μεξικό αποτελείται από 1.500 άτομα στην Πόλη του Μεξικού (Κοινότητα και εκκλησία ειναι η Αγία Σοφία του Μεξικού (Santa Sofia de México), 2.000 άτομα στο Κουλιακάν της Πολιτείας Σιναλόα, 230 άτομα στη Γουαδαλαχάρα (εγγεγραμμένα στην εκεί κοινότητα), καθώς και 30 περίπου οικογένειες στις πόλεις Βερακρούζ και Κοατζακοάλκος στον Κόλπο του Μεξικού.[29].
 Ερυθραία

Οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν στην Ερυθραία στα μέσα του 19ου αι. περνώντας από το Σουδάν και την Αίγυπτο. Στην πόλη Κερέν, ο Βλάσης Φραγκούλης ίδρυσε μια μικρή παροικία. Η μικρή εκκλησία και το δημοτικό σχολείο, που χτίστηκαν τότε, διατηρούνται ως σήμερα. Κατά την ιταλική απογραφή του 1894, στην Ερυθραία κατοικούσαν 178 Έλληνες. Η ελληνική κοινότητα οργανώθηκε επίσημα το 1903 και λίγο αργότερα απέκτησε και σχολείο. Ο Πραξιτέλης Κυριακάκης από το χωριό Μελιτίνη της Σπάρτης ήταν από τους πιο φημισμένους Έλληνες, που έζησαν και εργάστηκαν στην Ερυθραία.



Η ελληνική παροικία της Ερυθραίας, με ιστορία ενός περίπου αιώνα, γνώρισε την ακμή της στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, όταν έφτασε να αριθμεί 400 περίπου άτομα. Η ελληνική παρουσία της Ερυθραίας, άντεξε τόσο την εχθρότητα των Ιταλών, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 και του πολέμου, όσο και κατά την περίοδο που ακολούθησε, όταν η χώρα βρέθηκε αρχικά υπό βρετανική κατοχή (1941-1952), ύστερα υπό καθεστώς τοπικής αυτοδιοίκησης σε ομοσπονδιακή σύνδεση με την Αιθιοπία και τελικά υπό αιθιοπική εξάρτηση. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, όταν ανατράπηκε ο Αιθίοπας αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ Α΄ (1974) και ακολούθησαν μεγάλες οικονομικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικές ταραχές, η ελληνική κοινότητα, αλλά και άλλες κοινότητες ξένων μεταναστών, δέχτηκε καίρια πλήγματα και σχεδόν διαλύθηκε. Το 1996, λόγω των γενικότερων δυσμενών συνθηκών, η ελληνική κοινότητα δεν αριθμούσε παρά 30 περίπου άτομα.



Στην πρωτεύουσα Ασμάρα βρίσκεται η Ελληνική Κοινότητα της Ασμάρα και πόλο συσπείρωσης τον ιερό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στην Ασμάρα παλιότερα λειτουργούσε και η Παπαφιλίππειος Δημοτική Σχολή.



Στην πόλη Κάραν (Keren), όπου τώρα πια διαμένουν ελάχιστοι Έλληνες, βρίσκεται και λειτουργεί ο ιερός ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Η ελληνική παροικία του Κάραν από τις αρχές του 20ού αι. διατηρούσε και δημοτικό σχολείο. Οι ελληνορθόδοξοι ιεροί ναοί της Ερυθραίας εκκλησιαστικά ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Αξώμης.



Ισχυρή ελληνική παροικία υπήρχε μέχρι πρόσφατα και στην πόλη Μασάουα (Μασσάυα) στην Ερυθρά Θάλασσα, ανατολικά της Ασμάρας. Η ελληνική παροικία της πόλης είχε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. και παρά τα δεινά που υπέστη κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής, άντεξε και γνώρισε μεγάλη άνθηση. Διατηρούσε, μάλιστα, τον ιερό ναό του Ευαγγελισμού και ήδη από το 1925, ελληνικό δημοτικό σχολείο. Οι πάροικοι κατάγονταν κυρίως από τα Δωδεκάνησα και την Κεφαλλονιά.

Ευρώπη
Ηνωμένο Βασίλειο
Ιστορική αναδρομή

Το κτήριο της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο.Η παρουσία των πρώτων Ελλήνων μεταναστών στη Βρετανία ανάγεται στο 15ο αιώνα και περισσότερο στα τέλη του 16ου. Οικονομικοί και εθνικοί λόγοι, όπως η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, ανάγκασαν τους μετανάστες να αναζητήσουν νέο τόπο. Στην αρχή εγκαταστάθηκαν στο Λονδίνο και έπειτα σε πόλεις, που αποτελούν λιμάνια, όπως το Κάρντιφ, το Μπρίστολ και το Λίβερπουλ. Εκεί εργάστηκαν ως ναυτικοί και έμποροι. Αρκετοί ακόμα εγκαταστάθηκαν στο Μάντσεστερ, όπου εργάστηκαν σε βιομηχανίες. Στη νέα τους πατρίδα, οι Έλληνες από Ελλάδα και Κύπρο συσπειρώθηκαν με βάση την Κοινότητα και την Ορθοδοξία. Έτσι, σήμερα έχει οργανωθεί ελληνική παροικία στη Βρετανία, με σκοπό τη σύσφιξη των δεσμών της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού. Οι Έλληνες αυτοί διατηρούν τα ήθη και έθιμα και γενικότερα τον τρόπο ζωής που μετέφεραν από την πατρίδα τους.
Πληθυσμιακά στοιχεία

Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, στο Μάντσεστερ ζούσαν 220 άτομα με ελληνική καταγωγή το 1858. Συνολικά στη Βρετανία, το 1940 υπήρχαν 400 Έλληνες γεννημένοι στην Ελλάδα, καθώς επίσης και 600 απόγονοι ελλήνων μεταναστών, οι οποίοι είχαν «αγγλοποιηθεί». Μεγάλη αύξηση του ελληνικού πληθυσμού παρατηρήθηκε στις δεκαετίες 1940-1970, όταν υπερδιπλασιάστηκε από 1.800 άτομα το 1955, σε 8.000 άτομα το 1973. Στο γεγονός αυτό συνέβαλε η εγκατάσταση περίπου 200 εφοπλιστικών γραφείων στο Σίτι και μεγάλου αριθμού υψηλόβαθμων υπαλλήλων σε οργανισμούς, εταιρείες και γραφεία που σχετίζονταν άμεσα με τη ναυτιλία. Στην επίσημη απογραφή του 1990 αριθμούνται 12.000 Έλληνες και ανάλογος αριθμός υπολογίζεται ότι είναι μόνιμα εγκατεστημένος σήμερα στη Βρετανία. Επιπλέον, η Αγγλία συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων χωρών προτίμησης ελλήνων σπουδαστών: κατά το ακαδημαϊκό έτος 2003-04 φοιτούσαν 8.865 Έλληνες σε προπτυχιακό και 14.110 σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ενώ άγνωστος αριθμός Ελλήνων φοιτά σε βρετανικά κολέγια[30].
Σημαντική θέση για τον απόδημο ελληνισμό του Ηνωμένου Βασιλείου κατέχει επίσης η ελληνοκυπριακή κοινότητα. Η μετανάστευση των Ελληνοκυπρίων στη Βρετανία άρχισε πριν τη δεκαετία του ‘ 30 και έλαβε μεγάλες διαστάσεις τις δεκαετίες του 1950 και 1960. Προτού αποκτήσουν δική τους κατοικία, οι Ελληνοκύπριοι μετανάστες διέμεναν στο Ουέστ Εντ, όπου εργάζονταν. Σταδιακά, μεταφέρθηκαν στο βόρειο και στο βορειοδυτικό Λονδίνο, όπου ίδρυσαν ελληνικές κοινότητες και παροικιακά σχολεία. Στην απογραφή του 1990 καταμετρήθηκαν 200.000 Ελληνοκύπριοι. Από τις πρώτες κιόλας δεκαετίες, οι Ελληνοκύπριοι ασχολούνταν με επαγγέλματα σχετιζόμενα με εστιατόρια, τρόφιμα και ενδύματα. Στη συνέχεια όμως απέκτησαν αξιόλογη οικονομική οντότητα. Εκτιμάται ότι η ελληνοκυπριακή κοινότητα αριθμεί σήμερα περίπου 230.000 άτομα, εγκατεστημένα κυρίως στην περιοχή του μείζονος Λονδίνου[31].
 Οργάνωση παροικίας

Από τις αρχές του 20ού αιώνα άρχισε να αναπτύσσεται περισσότερο και να οργανώνεται η ελληνική παροικία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 1903 ιδρύθηκε ελληνικό προξενείο στο Κάρντιφ λόγω της έντονης παρουσίας Ελλήνων στην περιοχή. Στα μέσα του εικοστού αιώνα ιδρύθηκε από τους Κυπρίους και η Ελληνοκυπριακή Αδελφότητα της Ουαλίας, με έδρα το Κάρντιφ. Η τελευταία επέδειξε ενδιαφέρον για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Εκτός από τη μέριμνα για την ικανοποίηση των εκπαιδευτικών αναγκών του ελληνισμού, που διαφαίνεται από την ίδρυση σχολείων, η παροικία φρόντισε για την ικανοποίηση των πολιτιστικών , εθνικών και πολιτικών αναγκών, όπως φαίνεται από την ίδρυση (1967) της Εταιρείας Ελλήνων Επιστημόνων Μεγάλης Βρετανίας. Την ίδια περίοδο ιδρύθηκαν επίσης η Λέσχη Νέων και η Στέγη Νεότητος.
Οι Έλληνες και Ελληνοκύπριοι ομογενείς συσπειρώθηκαν από την πρώτη στιγμή, γύρω από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η συσπείρωση αυτή οδήγησε στην οικοδόμηση ναών. Στο Λονδίνο το 1882 ανεγέρθηκε η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, ενώ ήδη από το 1861 η ελληνική κοινότητα στο Μάντσεστερ εκκλησιαζόταν σε δικό της ναό. Μέχρι το 1922 οι ελληνορθόδοξες εκκλησίες στην Αγγλία υπάγονταν στην Εκκλησία της Ελλάδος. Με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ιδρύθηκε αργότερα η Μητρόπολη Θυατείρων, και μετέπειτα Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας[32]. Το 1947 προέκυψε ζήτημα άσκησης θρησκευτικών καθηκόντων για τους Ελληνοκύπριους και έτσι ιδρύθηκαν πολλοί ναοί. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 100 ελληνορθόδοξες κοινότητες στη βρετανική πρωτεύουσα.
 Εκπαιδευτική και πολιτιστική δράση

Το 1869 ιδρύθηκε ελληνικό σχολείο στο Μάντσεστερ, με σκοπό τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας παράλληλα με τα αγγλικά, τα οποία ήταν υποχρεωτική γλώσσα. Το σχολείο αυτό έκλεισε έπειτα από μία οκταετία. Την περίοδο 1870-84 λειτούργησε επίσης ελληνικό σχολείο στο Λονδίνο. Το πρώτο σχολείο Ελληνοκυπρίων ιδρύθηκε το 1928, έναν χρόνο μετά την ίδρυση της Κυπριακής Αδελφότητας. Για την εξισορρόπηση των διαφορών που δημιουργήθηκαν αναφορικά με τις τακτικές που ακολουθήθηκαν για τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας (ανταγωνισμοί, συγκρούσεις), δημιουργήθηκε ο Ενιαίος Φορέας Ελληνικής Παροικιακής Εκπαίδευσης (ΕΦΕΠΕ).

Στην ελληνική παροικία απουσιάζουν τα θέατρα και οι κινηματογράφοι, με εξαίρεση το Θέατρο Τέχνης, το οποίο δραστηριοποιείται με παραστάσεις στα ελληνικά και παιδικά θεατρικά έργα. Το τελευταίο δεν καλύπτει τις καλλιτεχνικές ανάγκες της ομογένειας. Τα ελληνόγλωσσα μέσα μαζικής ενημέρωσης εμφανίστηκαν στην ελληνική παροικία τον εικοστό αιώνα. Η εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Βήμα» εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1939. Την ίδια χρονιά εκδόθηκαν και η «Ελληνική», η «Παροικιακή» και η «Δημοκρατία». Σήμερα στο Λονδίνο εκδίδονται αρκετά έντυπα, μεταξύ των οποίων οι εφημερίδες Η Παροικιακή, Ο Ταχυδρόμος, Ορθόδοξος Κήρυξ και Τα Νέα. Αρκετά σχολικά και φοιτητικά περιοδικά εκδίδονται τρεις φορές το χρόνο. Επίσης, εκδίδονται και δελτία με εκκλησιαστικό περιεχόμενο.

 Λουξεμβούργο

Στο Λουξεμβούργο ζουν σήμερα πάνω από 1.500 Έλληνες, οι περισσότεροι από τους οποίους εργάζονται στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρκετοί Έλληνες υπήκοοι εργάζονται στον ιδιωτικό (κυρίως τραπεζικό) τομέα αλλά και ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Υπάρχουν, ακόμη, περίπου 20 Ελληνικής καταγωγής οικογένειες, τα μέλη των οποίων έχουν πολιτογραφηθεί ως υπήκοοι του Λουξεμβούργου. Υπάρχει και Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία, η οποία υπάγεται στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.