 |  |
Η κίνηση των κυμάτων ενός τσουνάμι στην ανοικτή θάλασσα έχει μια απρόσμενη επίπτωση, την οποία για πρώτη φορά μελέτησαν Γάλλοι γεωφυσικοί, εξετάζοντας στοιχεία από σήματα δορυφόρων GPS. Ακόμα και θαλάσσια κύματα ύψους μόλις μερικών εκατοστών έχουν αρκετή ισχύ για να δημιουργήσουν ατμοσφαιρικές δονήσεις στον αέρα από πάνω τους, οι οποίες μπορούν να ενισχυθούν όσο πιο ψηλά ανεβαίνουν και τελικά να φτάσουν στην ιονόσφαιρα, 300 χιλιόμετρα ψηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας. Η μελέτη των επιστημόνων του Ινστιτούτου Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου 7 («Ντενί Ντιντερό») του Παρισιού, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Geophysical Research Letters» της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης, σύμφωνα με τo «Nature», μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία νέων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για τσουνάμι. Οι Γάλλοι γεωφυσικοί, χάρη στην ανακάλυψή τους, κατάφεραν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη τριών πρόσφατων τσουνάμι, μεταξύ αυτών και εκείνου το οποίο προκλήθηκε από τον μεγάλο σεισμό της Χιλής στις 27 Φεβρουαρίου φέτος. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η ισχύς και ένταση των ιονοσφαιρικών επιπτώσεων ενός τσουνάμι αυξάνεται ανάλογα με το ύψος του κύματός του. Στη διάρκεια ενός τσουνάμι εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα νερού του ωκεανού υψώνονται και πέφτουν, με σχεδόν απόλυτο συγχρονισμό, πράγμα που παράγει μια ρυθμική κίνηση στον ατμοσφαιρικό αέρα ακριβώς από πάνω. Με τον τρόπο αυτό, δημιουργείται ένα κάθετα αναπτυσσόμενο κύμα αέρα, το οποίο όταν πια φτάνει σε υψόμετρο 300 ως 350 χιλιομέτρων, έχει στο μεταξύ ενισχυθεί κατά 10.000 φορές ή και περισσότερο. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι ένα κύμα τσουνάμι ύψους μόλις 10 εκατοστών στον ωκεανό μπορεί να προκαλέσει μετατόπιση ατμοσφαιρικού αέρα της τάξης του ενός χιλιομέτρου. Η σύγκρουση αυτού του κύματος με την ιονόσφαιρα (ένα ανώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας όπου η ηλιακή ακτινοβολία ιονίζει τα ατμοσφαιρικά αέρια) τη συμπιέζει μέχρι και κατά 10%. Η συμπίεση αυτή μεταβάλλει την πυκνότητα των ελεύθερων ηλεκτρονίων που βρίσκονται μέσα στην ιονόσφαιρα. Το γεγονός αυτό επηρεάζει τα σήματα των δορυφόρων GPS, με συνέπεια οι δέκτες GPS να καταγράφουν (εικονικές) μετατοπίσεις μιας τοποθεσίας στην επιφάνεια της Γης κατά μερικά εκατοστά, για όσο χρόνο τα αέρια κύματα που έχει προκαλέσει το θαλάσσιο τσουνάμι, διασχίζουν το ανώτερο τμήμα της ατμόσφαιρας. Χάρη σε αυτό το φαινόμενο, μελετώντας και συγκρίνοντας τα σήματα GPS σε διάφορες τοποθεσίες, οι Γάλλοι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μπορούν να «χαρτογραφήσουν» το «κύμα» των ηλεκτρονίων της ιονόσφαιρας στον ουρανό, με χρονική υστέρηση μόλις δέκα λεπτών πίσω από το τσουνάμι που κινείται στον ωκεανό. Έτσι, ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να βελτιώσουν την τεχνολογία έγκαιρης πρόβλεψης και προειδοποίησης του πληθυσμού για επερχόμενο τσουνάμι, αρκετή ώρα πριν αυτό προσκρούσει στην ξηρά. |
