| ||||
 |  |
Eνα σπάνιο κλιματικό φαινόμενο που εμφανίστηκε φέτος για πρώτη φορά έπειτα από 60 χρόνια, σημαίνει τον κώδωνα του κινδύνου για τα αποθέματα νερού της Κρήτης τα αμέσως επόμενα χρόνια. Οι σφοδροί νοτιάδες από την περιοχή της βόρειας Αφρικής που έπνεαν τον περασμένο Ιανουάριο έλιωσαν πρόωρα τα χιόνια των Λευκών Ορέων, προκαλώντας μεγάλο πρόβλημα -μεσούσης της τουριστικής περιόδου- στα Χανιά. Οι επιστήμονες φοβούνται πως η μείωση των υδάτων στον νομό Χανίων, που είναι η πλουσιότερη σε νερό περιοχή της Κρήτης, είναι απλά πρόγευση ενός μελλοντικού εκτεταμένου προβλήματος λειψυδρίας. Σύμφωνα με τα μοντέλα των επιστημόνων, το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας είναι γεωγραφικά η αμέσως επόμενη περιοχή που αναμένεται να αισθανθεί τις επιπτώσεις της λειψυδρίας μετά την Κύπρο και τις περιοχές της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το ενδεχόμενο ακόμα μεγαλύτερης μείωσης των αποθεμάτων νερού στην Κρήτη θα έχει δραματικές συνέπειες για την οικονομία ολόκληρης της χώρας, καθώς, εκτός από τον τουρισμό, τα κρητικά προϊόντα καλύπτουν ένα μεγάλο ποσοστό από τη συνολική αγροτική παραγωγή της Ελλάδας. Μείωση βροχοπτώσεων κατά 50%! Τον περασμένο Ιούλιο η ΔΕΥΑΧ (Δημόσια Επιχείρηση Υδρευσης και Αποχέτευσης Χανίων) ανακοίνωσε πως η ζήτηση νερού στην περιοχή είναι 20% μεγαλύτερη από τα διαθέσιμα αποθέματα, αντιμετωπίζοντας ένα έλλειμμα που έφτανε τα 5.000 κυβικά μέτρα κάθε μέρα. Τελικώς, τα Χανιά έβγαλαν το καλοκαίρι με διακοπές στην παροχή νερού για κάποιες ώρες της ημέρας, σε διάφορες -αγροτικές κυρίως- περιοχές του νομού. «Αυτό που συμβαίνει το καλοκαίρι στα Χανιά είναι ενδεικτικό του προβλήματος», αναφέρει ο Νίκος Νικολαΐδης, καθηγητής του τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης. «Σε ολόκληρη την Κρήτη, οι βροχοπτώσεις λαμβάνουν χώρα τον χειμώνα, η ζήτηση του νερού όμως κορυφώνεται το καλοκαίρι, οπότε τα αποθέματα δεν γίνεται να ανανεωθούν». Εκ μέρους της Περιφέρειας Κρήτης, ο Ν. Νικολαΐδης είναι ο επιστήμονας που έχει αναλάβει την εκπόνηση διαχειριστικού σχεδίου για το υδάτινο σύστημα των Χανίων. Με τα δεδομένα που υπάρχουν, όμως, η δουλειά του έχει γίνει ιδιαίτερα δύσκολη. «Επιστημονικά, η Κρήτη βρίσκεται στην τρίτη συνεχόμενη χρονιά ξηρασίας. Για να καταλάβετε το μέγεθος του προβλήματος, οι μετρητές των βροχοπτώσεων στα Λευκά Ορη κατέγραφαν μέσο επίπεδο βροχών 1,5 μέτρου τα προηγούμενα χρόνια. Φέτος τα επίπεδα δεν ξεπέρασαν τα 700 χιλιοστά, μια μείωση μεγαλύτερη του 50%», σημειώνει ο καθηγητής. «Το πρόβλημα των Χανίων δεν οφείλεται στην επάρκεια του νερού, αλλά στον τρόπο που το διαχειριζόμαστε. Στην Κρήτη, αλλά και σε καμία άλλη περιοχή της Ελλάδας δεν έχουν καταρτιστεί διαχειριστικά προγράμματα για το νερό και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει», ήταν η τοποθέτηση του νομάρχη Χανίων, Γιώργου Αρχοντάκη. Αγροτική παραγωγή Οπως συμφωνούν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, η γεωργία είναι ο κυριότερος τομέας που θα πρέπει να αλλάξει τον τρόπο που διαχειρίζεται τα αποθέματα υδάτων. Στην Κρήτη η αγροτική παραγωγή απορροφά το 85% του διαθέσιμου νερού. Το κλιματικό φαινόμενο που μείωσε τα υδάτινα αποθέματα στα Χανιά φέτος ήταν αδύνατο να μην επηρεάσει τους αγρότες. «Η παραγωγή μας φέτος θα είναι πολύ μειωμένη», λέει ο Δημήτρης Βλαστάκης, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Γραμβούσας Κισσάμου, προσθέτοντας πως το πρόβλημα λειψυδρίας απασχολεί τους Κρητικούς αγρότες εδώ και αρκετά χρόνια. «Τελευταία, βέβαια, τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Κάνουμε γεωτρήσεις και το νερό που βρίσκουμε είναι αλμυρό. Εγινε μια κίνηση να έρθει νερό από άλλη περιοχή, ακόμα κι εμείς όμως που δεν είμαστε επιστήμονες καταλαβαίνουμε πως αυτό δεν είναι λύση»... «Οι συνθήκες της Σαχάρας μεταφέρονται στο νησί» Η αμέσως επόμενη περιοχή της Μεσογείου που θα πληγεί από τις κλιματικές αλλαγές είναι η Κρήτη, όπως δηλώνει ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Περιβαλλοντικής Ερευνας και Κατάρτισης, Γρηγόρης Τσάλτας. «Τα τελευταία 20 χρόνια το φαινόμενο του θερμοκηπίου εμφανίζεται στη γεωγραφική ζώνη που βρίσκεται πάνω από τον ισημερινό. Η Μεσόγειος είναι μια περιοχή που βρίσκεται στον κλοιό των κλιματικών αλλαγών. Αυτό που έχει παρατηρηθεί είναι μια τάση μεταφοράς των συνθηκών που επικρατούν στη Σαχάρα βορειότερα», δηλώνει ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου. Τι σημαίνει όμως αυτό για τα υδάτινα αποθέματα της Κρήτης; «Στο μέλλον θα αντιμετωπίσει το φαινόμενο των ανεξέλεγκτων βροχοπτώσεων, θα έχει δηλαδή λιγότερες αλλά πιο βίαιες βροχές, οι οποίες δεν εμπλουτίζουν τα αποθέματα νερού». Ο Γρ. Τσάλτας πιστεύει πως το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί τόσο με τη δημιουργία εργοστασίων αφαλάτωσης όσο και με την αλλαγή στην αγροτική παραγωγή, με την καλλιέργεια ειδών που απαιτούν λιγότερο νερό. Σε κάθε περίπτωση, ο σχεδιασμός για τη διαχείριση των μειωμένων αποθεμάτων νερού φαίνεται πως δεν μπορεί να περιμένει. Μόλις πριν από τρία χρόνια, ανάλογο αλλά πολύ πιο οξύ πρόβλημα αντιμετώπισε η Κύπρος. Το καλοκαίρι του 2007, η κυβέρνηση της Μεγαλονήσου αναγκάστηκε να προχωρήσει σε εισαγωγές νερού μέσω υδροφόρων πλοίων για να αντιμετωπίσει τη ζήτηση. Η Κρήτη ήταν τότε μία από τις περιοχές που εξήγαγαν νερό στην Κύπρο, όπως φαίνεται όμως ήταν και η τελευταία φορά που είχε τη δυνατότητα να κάνει κάτι τέτοιο. |
