ΑΝΕΞΗΓΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΦΑ: Αστεροειδής διαπερνά τη γήινη ατμόσφαιρα
Μαθετε περισσοτερα
Πέμπτη 25 Μαρτίου 2010
Αστεροειδής διαπερνά τη γήινη ατμόσφαιρα
Αστεροειδής διαπερνά τη γήινη ατμόσφαιρα |
Τμήματα ενός αστεροειδούς που είχε μέγεθος όσο ένα αυτοκίνητο βρέθηκαν στην έρημο του Σουδάν. Ο αστεροειδής εξερράγη σαν ένα φωτεινό βεγγαλικό μετεωριτών, καθώς συγκρούστηκε με τη γήινη ατμόσφαιρα. Ήταν η πρώτη φορά που οι επιστήμονες ανάκτησαν θραύσματα ενός αστεροειδή που εντοπίστηκε στο διάστημα, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρησηNature. "Όλοι οι μετεωρίτες που έχουν μελετηθεί, έχουν παρατηρηθεί ως φλεγόμενες μπάλες και ουρές με καπνό καθώς διασχίζουν τη γήινη ατμόσφαιρα. Ωστόσο, για πρώτη φορά είδαμε ένα αντικείμενο πριν φτάσει στο γήινη ατμόσφαιρα και στη συνέχεια εντοπίσαμε τη τμήματά του» λέει ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο Douglas Rumble από το Carnegie Institution. Το δράμα εκτυλίχθηκε σαν χολιγουντιανό σενάριο, ώστε να επιτευχθεί η ανασυγκρότηση του γεγονότος. Στις 6 του Οκτώβρη του 2008, ένας ερασιτέχνης που ατένιζε τα αστέρια στην Αριζόνα υπέβαλε στο Minor Planet Center στο Cambridge, της Μασαχουσέτης, συντεταγμένες ενός αστεροειδή που είχε εντοπίσει ." Ήταν μια ρουτίνα καταγραφής, μία από τις εκατοντάδες. Αλλά το σύστημα πληροφορικής μυστηριωδώς αρνήθηκε επιπλέον στοιχεία", υπενθύμισε ο διευθυντής του Κέντρου, ο Dr. Tim Spahr. Και επισημαίνει: "Από τη στιγμή που το κοίταξα και έκανα μια τροχιά με το χέρι, ήταν σαφές ότι θα χτυπήσει τη γη». Το μέγεθος και η φωτεινότητα του αστεροειδή - ο οποίος, από τότε έχει λάβει το όνομα 2008 TC3 - δεν υποδήλωναν κίνδυνο, αλλά ο Dr. Spahr ακολουθώντας την διαδικασία των προτύπων ασφαλείας, ενημέρωσε τη NASA. Επίσης, προειδοποίησε τον Dr. Steve Chesley από το Jet Propulsion Laboratory, που έκανε έναν πρόχειρο υπολογισμό της τροχιάς του αστεροειδή. Το πρόγραμμα ανέφερε σε ποσοστό 100% πιθανότητα πρόσκρουσης. "Δεν είχα δει κάτι τέτοιο ποτέ πριν στη ζωή μου", λέει ο Dr. Chesley. Το λογισμικό έδειξε επίσης ότι η μάζα των πετρωμάτων θα έπληττε σαν βολίδα τη γήινη ατμόσφαιρα - με τη δύναμη ενός ή δύο χιλιάδων τόννων TNT - σε λιγότερο από 13 ώρες. Ξαφνικά, οι επιστήμονες που είχαν συνηθίσει να σκέφτονται με έτη φωτός βρέθηκαν να κρυπτογράφουν τον αστεροειδή σε πραγματικό χρόνο για να παρακολουθήσουν την πορεία του και να εντοπίσουν τα σημεία όπου θα κατέπεφταν τα επιμέρους τμήματά του πάνω στη γη. Οι τηλεφωνικές γραμμές και η επικοινωνία μέσω ίντερνετ πήραν φωτιά. "ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ ΣΗΜΕΡΑ !!!", έγραψε στους συναδέλφους του ο φυσικός Mark Boslough του Sandia National Laboratories στο Νέο Μεξικό. Μέσα σε λίγα λεπτά, είχε διαπιστωθεί πως ο αστεροειδής θα διασπαστεί σε κομμάτα πάνω από την αραιοκατοικημένη έρημο Nubian, στο βόρειο Σουδάν. Όπως υποδείχθηκε από έναν μετεωρολόγο, ένας επιβάτης της KLM που πετούσε από το Γιοχάνεσμπουργκ στο Άμστερνταμ, εντόπισε μια έντονη λάμψη περίπου 1400 χιλιόμετρα μακριά του, καθώς ο 2008 TC3 θρυματιζόταν στην γήινη ατμόσφαιρα με ταχύτητα 12000 μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Εβδομάδες αργότερα, ο Dr. Peter Jenniskens, αστρονόμος στο Ινστιτούτο SETI στο Mountain View της Καλιφόρνια και κύριος συγγραφέας της μελέτης, ανέμενε την πρώτη αναφορά για την εύρεση του μετεωρίτη 2008 TC3. Όμως τίποτα δεν γινόταν. Έτσι ο Dr. Jenniskens πήγε στο Σουδάν, στις αρχές Δεκεμβρίου και συνεργάστηκε με τον Muawia Hamid Shaddad του Khartoum University. Μαζί με μια μικρή ομάδα φοιτητών, οδηγήθηκαν στην έρημο, ρωτώντας στην πορεία τους κατοίκους αν είχαν δει μια μπάλα φωτιάς στον ουρανό. Όταν έφθασαν στην πιθανή ζώνη πρόσκρουσης, άρχισαν να χτενίζουν την περιοχή. Σε τρεις ημέρες, είχαν εντοπίσει και συλλέξει περίπου 280 τεμάχια, που ζύγισαν συνολικά αρκετά κιλά. Ο 2008 TC3 εμπίπτει στην κατηγορία των πολύ σπάνιων μετεωριτών - που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1% των αντικειμένων που έπληξαν τη γη - που ονομάζονται ureilites, οι οποίοι ενδεχομένως όλοι να έχουν προέλθει από το ίδιο μητρικό σώμα. Ταιριάζοντας τις φασματικές μετρήσεις του 2008 TC3 που λήφθηκαν πριν τη σύγκρουσή του, με χημικές αναλύσεις των θραυσμάτων – πετρωμάτων, θα καταστεί ακόμη ευκολότερη η αναγνώριση των ureilite αστεροειδών στο διάστημα. |
Πότε πρέπει να φύγουμε από τη Γη;
Πότε πρέπει να φύγουμε από τη Γη;
Ανδρέας Θεοφίλου
Πυρηνικός Φυσικός στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ»
«Το σίγουρο είναι πως κάποια στιγμή θα είμαστε αναγκασμένοι να εγκαταλείψουμε τη Γη. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, κάποτε ο ήλιος θα μικρύνει. Ήδη αυτό γίνεται συνεχώς εκπέμποντας ενέργεια σε μας και σε άλλους πλανήτες στο σύμπαν γενικά. Οπότε όταν θα μικρύνει δε θα μπορεί να συγκρατήσει τις αέριες μάζες του κοντά, και έτσι θα διογκωθεί ο ήλιος κι επομένως, θα ζεσταίνεται η γη περισσότερο. Συνεπώς μετά από πέντε περίπου δισεκατομμύρια χρόνια ή και νωρίτερα, θα πρέπει άνθρωπος να φύγει.
Πιστεύω όμως ότι δε θα χρειαστούμε διαστημόπλοια. Μέχρι τότε ο άνθρωπος θα είναι δυνατόν να την αφήσει τη γη, ακολουθώντας μια πορεία, ώστε να πάει να βρει κάποια άλλη θέση, κάποιο άλλο ήλιο, σε κάποιο άλλο μέρος του σύμπαντος και να περιστρέφεται γύρω από τον καινούριο ήλιο. Αυτό θα είναι δυνατό. Ολόκληρη η Γη να μεταφερθεί σ’ ένα άλλο ηλιακό σύστημα.
Όπως προωθείται ο πύραυλος εκπέμποντας αέρια και πηγαίνει, το ίδιο θα κάνει και η Γη. Θα μπορεί να εκπέμψει κάποια σώματα, σε μία κατεύθυνση, ώστε να κατευθυνθεί σε μία αντίθετη. Θα μπορούν όμως οι άνθρωποι τότε να πλοηγήσουνε τη γη ακολουθώντας μια προδιαγεγραμμένη πορεία, όπου θα ξέρουνε τις κλιματικές συνθήκες που θα επακολουθήσουν. Και έτσι, θα την αράξουνε σε κάποια άλλη θέση στο σύμπαν, σε κάποιον άλλον πλανήτη, όπου θα ξέρουνε τι είδους κλίμα θα ‘χουνε.
Δηλαδή θα είναι τόσο πολύ προχωρημένη η επιστήμη, ώστε θα μπορεί να τα προδιαγράψει όλα αυτά. Για να γίνει κάτι τέτοιο απαιτείται πάρα πολύ ενέργεια Οπότε εκτοξεύοντας η Γη πέτρες ή βράχους σε μια κατεύθυνση η γη, θα κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, για να απλοποιήσω τα πράγματα. Αυτό είναι δυνατό. Αλλά τότε θα έχουμε αρκετή ενέργεια, ώστε να μπορούμε να το κάνουμε αυτό."
Χρίστος Γούδης
Διευθυντής Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής, Καθηγητής στον Τομέα Θεωρητικής και Μαθηματικής Φυσικής, Αστρονομίας και Αστροφυσικής, Πανεπιστήμιο Πατρών
«Δεν θα έλεγα στο μακρινό μέλλον. Όταν μιλάμε δηλαδή για τις μερικές χιλιάδες χρόνια της ιστορίας μας, αυτό είναι παρόν. Σε σχέση ακόμα και με την παρουσία του α��θρώπου στη Γη, μιλάμε για μερικά εκατομμύρια χρόνια, τις τελευταίες χιλιάδες έχουμε αναπτύξει τον πολιτισμό που έχουμε αναπτύξει. Αν πάμε σήμερα γύρω στο 4.000 μ.Χ. φερ’ ειπείν, και επιβιώνουμε σαν Γη, η μάζα με βάση τους ρυθμούς που αναπτύσσεται ο πληθυσμός στον πλανήτη μας θα πρέπει να είναι 20 φορές την μάζα του Ήλιου. Αν πάμε δε, στο 5.000 μ.Χ., και συνεχίσουμε έτσι με αυτόν τον επιθετικό ρυθμό, η μάζα της Γης θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου. Αυτό αντιλαμβάνεστε ότι είναι αδύνατον. Και ως εκ τούτου, κάτι θα πρέπει να συμβεί ώστε ο πληθυσμός κατά κάποιο τρόπο να περιοριστεί. Είτε θα πρέπει λοιπόν να ξεφύγουμε και να πάμε στα άστρα, να αποικίσουμε τους πλανήτες και τα άστρα, είτε θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να αυτοκαταστραφούμε.»
Σταμάτης Κριμιζής
Επίτιμος Διευθυντής Τμήματος Διαστημικής Φυσικής Πανεπιστημίου John Hopkins, εκπρόσωπος της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA)
«Οπωσδήποτε θα χρειαστει να φύγουμε από τη Γη. Είναι θέμα χρόνου. Ορισμένα πράγματα είναι γνωστά και σίγουρα. Επί παραδείγματι σε ένα δισεκατομμύριο περίπου χρόνια η θερμοκρασία από την ακτινοβολία του Ηλίου θα έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο όπου θα έχει εξατμιστεί όλο το νερό από τη Γη και δεν θα είναι δυνατόν να ζήσουμε σε μία Γη όπως την ξέρουμε σήμερα. Αλλά το ζήτημα είναι: θα υπάρχει η ανθρωπότητα μέχρι τότε σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια; Υπάρχουν υπαρξιακοί κίνδυνοι όπως επί παραδείγματι μία σύγκρουση με ένα αστεροειδές που μπορεί να καταστρέψει τον πολιτισμό και μπορεί να καταστρέψει και τη ζωή. Πράγματα δηλαδή τα οποία έχουν γίνει και στο παρελθόν. Η απάντηση λοιπόν είναι ότι ναι, οπωσδήποτε θα αναγκαστούμε να φύγουμε από τη γη κάποτε, σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια που θα είναι οπωσδήποτε επιτακτικό, αλλά μπορεί να γίνει και στο μέλλον και το ζήτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε.»
Αθηνά Κουστένη
Αστροφυσικός στο Αστεροσκοπείο των Παρισίων, Πρωταρχικός Επιστημονικός Σύμβουλος για την αποστολή της ESA στον Τιτάνα.
«Οπωσδήποτε θα χρειαστεί να φύγουμε κάποια στιγμή από τη Γη. Ο Ήλιος μας σε περίπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια, θα γίνει ένας κόκκινος γίγαντας, θα αρχίσει να καίει τη γειτονιά του, μέχρι να την κάψει εντελώς. Η ζωή θα έχει γίνει πολύ πιο αφόρητη από ότι τη βρίσκουμε σήμερα στη Γη, και πολύ καιρό πριν θα πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τον τρόπο που θα εγκαταλείψουμε τη γη και θα πάμε να εγκατασταθεί κάπου αλλού.»
Ξενοφών Μουσσάς
Διευθυντής Τμήματος Εργαστηρίου Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσικής Διαστήματος
«Ο μόνος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι , μετά από 5 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου, θα χρειαστεί να μετακομίσουν, είναι επειδή καθώς θα γυρνάει ο Ήλιος , θα αλλάξει η θερμοκρασία του, θα φουσκώσει, θα μεγαλώσει, και θα ΄ρθει σχετικά κοντά στη Γη. Οπότε η Γη θα υπερθερμανθεί, θα εξατμιστούν οι ωκεανοί, και πριν από αυτό βέβαια, θα αρχίσει να μην υπάρχει ζωή έτσι όπως το αντιλαμβανόμαστε τουλάχιστον εμείς σήμερα σε αυτόν τον πλανήτη. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα μπορούσαν κάποιοι άνθρωποι να πάνε σε κάποιον άλλον πλανήτη.»
Σταμάτης Αλαχιώτης
Καθηγητής Γενετικής Πανεπιστημίου Πατρών
«Θα χρησιμοποιήσω τα λόγια ενός σύγχρονου σοφού, του Χώκινγκ, ο οποίος έχει πει κατ΄ επανάληψη σχετικά με την κακοποίηση του περιβάλλοντος την οποία κάνουμε στο πλανήτη μας, ότι αργά ή γρήγορα θα αναγκαστούμε να τον εγκαταλείψουμε. Θα είναι μη κατοικίσιμος. Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι πήραμε την απόφαση ξαφνικά και όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα μετακομίζουν σε ένα άλλο πλανήτη, που τους περιμένουν σουίτες και τέτοια πράγματα.
Το ταξίδι είναι πάρα πολύ δύσκολο και ο εποικισμός ενός άλλου πλανήτη επίσης τραγικά δύσκολος. Ένα νέο γνωσιακό πεδίο η Βιολογία του Διαστήματος, ασχολείται με τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή σε περιβάλλοντα που δημιουργούνται μέσα στο διαστημόπλοιο εν πτήσει και ήδη δίνουν κάποια γεύση, πόσο δύσκολο είναι αυτό το ταξίδι, αλλά και το πόσο δύσκολο είναι να εποικιστεί ένας άλλος πλανήτης ακόμα και του ηλιακού μας συστήματος.
Π.χ. έχει βρεθεί ότι οι ακτινοβολίες και η βαρύτητα έχουν σοβαρότατη επίδραση, όχι μόνο στη μορφολογία του κυττάρου αλλά και στην αντιγραφή του DNA, στην επικοινωνία και στην αλληλεπίδραση των κυττάρων. Ένα βακτήριο π.χ. που μελετήθηκε εν πτήσει, παρουσίασε διπλασιασμό στην αναπαραγωγή του και στη πυκνότητα του πληθυσμού του. Αυξανόταν πολύ γρήγορα δηλαδή. Αντίθετα, η σόγια δεν υπέστη καμιά μεταβολή. Και μάλιστα η σόγια έχει μεγάλο ενδιαφέρον: επειδή είναι κοινή τροφή, φυτεύτηκαν σπόροι στο διαστημόπλοιο, οι σπόροι αυτοί φύτρωσαν, έγινε φυτό, άνθισε έκανε σπόρους, και έκλεισε τον κύκλο του. Αυτό δηλαδή σημαίνει ότι και άλλα φυτά μπορεί να αντέξουν σε τέτοια διαστημικά ταξίδια, όταν ο άνθρωπος πρέπει να παραμείνει σε μεγάλο χρονικό διάστημα στο διάστημα ή ακόμα ίσως και σε κάποιον άλλο πλανήτη, όπου πρέπει να δημιουργηθούν επίσης οι μικροσυνθήκες οι κατάλληλες, για να μπορούν να αναπτυχθούν.
Ο Άρης π.χ. έχει ίχνη οξυγόνου, δεν έχει οξυγόνο. Αντίθετα, η κατά 95 % μεμπτή ατμόσφαιρά του αποτελείται από διοξείδιο του άνθρακα και επειδή υπάρχει και μεγάλη απόσταση από τον ήλιο, στους πόλους έχει μείον 133 βαθμούς Κελσίου θερμοκρασία και στο νότιο ημισφαίριο 37. Εκεί κάτι μπορεί να γίνει.Η Ευρώπη όπως σας είπα προηγουμένως έχει νερό επίσης, άρα μπορεί να πει κανείς ότι σε μια απελπιστική κατάσταση και μετά από προετοιμασία πολλών δεκαετιών, αιώνων, δεν ξέρω πόσο, θα μπορούσε ίσως να δημιουργηθεί εκεί ένα θερμοκήπιο στο οποίο θα περισώνονταν ίσως κάποιοι άνθρωποι. Αλλά αυτά είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας και αντί να σκεφτόμαστε τέτοιου είδους αποδράσεις, είναι προτιμότερο να διαφυλάξουμε το πλανήτη μας.»
Γιώργος Ροδάκης
Αναπληρωτής Καθηγητής Μοριακής και Εξελικτικής Βιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
« Εάν υπάρχει ανθρωπότητα μέχρι τότε, πιστεύω οτι θα είναι επιτακτική ανάγκη να εγκαταλείψει τη Γη. Όλα τα σώματα, όλες οι οντότητες που υπάρχουν στο σύμπαν γεννιώνται, ενηλικιώνονται, και πεθαίνουν. Είτε είναι άνθρωποι είτε είναι τα άστρα στον ουρανό. Και ο Ήλιος μας έχει και αυτός μια ημερομηνία λήξης μετά από 4, 5, 6 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αλλά υπάρχουνε και τα έκτακτα περιστατικά. Τα έκτακτα περιστατικά θα μπορούσε να είναι πρόσκρουση με μετεωρίτη, αλλά θα μπορούσαν να είναι και μη εξωγήινες παράμετροι, να είναι καθαρά γήινες. Υπάρχουν θύλακες αυτή την στιγμή στο υπέδαφος που κλείνουν τεράστιο όγκο από αέρια του θερμοκηπίου. Εάν σπάσουν αυτοί οι θύλακες τα αέρια αυτά θα βγουν στην ατμόσφαιρα, θα αλλάξει πάρα πολύ το κλίμα, και μπορεί να έχουμε μία καινούρια εκτεταμένη εξαφάνιση ειδών, όπως είχαμε και στο παρελθόν κάποια εκατομμύρια χρόνια πριν. Και βέβαια μέσα σε αυτά τα έκτακτα θα έλεγα περιστατικά βάζω και όλη την προσπάθεια που κάνει ο άνθρωπος επειδή δεν έχει υπομονή, να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία, να καταστρέψει τον πλανήτη, να καταστρέψει τον εαυτό του. Αυτό είναι... θαυμάσιο. Δείχνει δηλαδή το πόσο ενδιαφέρεται πραγματικά στην επιτάχυνση της διαδικασίας. Το τι θα συμβεί πρώτα, πραγματικά δεν μπορούμε να το ξέρουμε.»
Διονύσης Σιμόπουλος
Διευθυντής «ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ»
«Εάν επιβιώσουμε ως ανθρώπινο είδος, οπωσδήποτε σε μερικές χιλιάδες χρόνια αναγκαστικά θα πρέπει να φύγουμε. Με οποιαδήποτε μορφή κι αν επιβιώσουμε , ακόμη και σαν σύνδεση βιολογικών και τεχνολογικών εξαρτημάτων είτε με οποιαδήποτε άλλη μορφή . Ο ήλιος εξελίσσεται όπως όλα τα άστρα του είδους του. Σε ένα δισσεκατομμύριο χρόνια από σήμερα σίγουρα θα φθάσει σε μια κατάσταση που θα κάνει τη ζωή επάνω στη Γη σχεδόν αδύνατη.
Οπότε, μέσα σε αυτά τα επόμενα ένα δισεκατομμύριο χρόνια εάν έχουμε επιβιώσει - αν μπορέσουμε δηλαδή να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που θα εμφανιστούν μπροστά μας - τότε αναγκαστικά εκ των πραγμάτων θα πρέπει να φύγουμε από τον πλανήτη. Αλλά μιλάμε τώρα για κυριολεκτικά για επιστημονική φαντασία.Δεν είναι δυνατόν καν όχι να σκεφτούμε τι θα συμβεί σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια από σήμερα αλλά δεν μπορούμε καν να προβλέψουμε τι θα γίνει σε χίλια χρόνια από σήμερα.»
Σταύρος Παπαμαρινόπουλος
Καθηγητής Γεωφυσικής Πανεπιστημίου Πατρών
«Βεβαίως, εάν συμπεριφέρεται η ανθρωπότητα όπως σήμερα, καταστρέφοντας το κλίμα και τους ανθρώπους,αδικώντας τους ανθρώπους χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τον Τρίτο Κόσμο ο οποίος πεινάει, είναι προφανές ότι πρέπει να φύγει κάποια στιγμή.»
Παναγιώτα Πρέκα
Επίκ. Καθηγήτρια Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών
«Υπάρχουν κάποιοι που λένε ότι θα “αναγκαστούμε” να φύγουμε από τη Γη. Βέβαια αν κοιτάξουμε μακροπρόθεσμα ο ήλιος μας είναι μεσήλικας. Κάποια στιγμή δεν θα υπάρχει, και επομένως δεν θα υπάρχει και γη. Άρα θα πρέπει πιο μπροστά να έχουμε φύγει. Όμως έχει ακόμα αρκετά εκατομμύρια χρόνια μπροστά του. Εάν συμβεί κάτι άλλο έκτακτο όπως μια πτώση ενός αστεροειδή, την απευχόμεθα. Να θυμίσω όμως την περίπτωση με τους δεινόσαυρους που όλοι ξέρουμε ή αν εμείς οι άνθρωποι καταστρέψουμε τη Γη, τότε θα πρέπει να το σκεφτούμε σοβαρά.»
Νίκος Κατσαρός
Χημικός στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ»
«Μπορεί να είναι και σχετικά σύντομα (πάντα σε διαστημικό χρόνο). Όλοι βλέπουμε τις κλιματικές αλλαγές, όλοι βλέπουμε τους αλματώδεις ρυθμούς ρύπανσης σε παγκόσμιο επίπεδο, και τότε οπωσδήποτε η ανθρωπότητα θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τον πλανήτη Γη λόγω υπερπληθυσμού. Ήδη υπολογίζεται ότι το 2.200 ο πληθυσμός της Γης θα έχει πενταπλασιαστεί και επομένως η Γη δεν θα επαρκεί για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής λόγω του υπερπληθυσμού. Πέρα όμως από αυτό, υπάρχει και η έμφυτη ανάγκη στον άνθρωπο να διερευνά το καινούριο. Στην αρχή διερευνούσαμε τις θάλασσες, μετά διερευνούσαμε τις ηπείρους, τώρα αρχίσαμε να διερευνούμε το διάστημα και βρισκόμαστε στα πρώτα βήματα. Επομένως είτε η ανάγκη είτε η φυσική δύναμη του ανθρώπου να διερευνά το άγνωστο, θα μας οδηγήσει στο σύμπαν.»
Μιχάλης Τσαμπαρλής
Επικ. Καθηγητής Τμήματος Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών
«Κοιτάτε να δείτε, η ανθρωπότητα άμα την αφήναμε όπως ήτανε στα αυγά της, δεν θα είχε πρόβλημα. Τώρα βέβαια έχει γίνει ένας απέραντος σκουπιδότοπος. Πέρα από αυτό, αρχίζουν και γίνονται πλέον εταιρείες οι οποίες ξεφεύγουνε από τα πλαίσια της εταιρείας. Δηλαδή μια εταιρεία πρέπει να μεγαλώνει συνέχεια. Για να μεγαλώσει πρέπει πρώτα να βγάλει νέα προϊόντα, να καταναλώσει νέους πόρους, να βρει νέους καταναλωτές. Σε κάποια στιγμή το πράγμα θα αρχίσει να τελειώνει, έτσι; Οπότε, τώρα το ερώτημα είναι “Τι θα γίνει τότε;”. Ξέρετε τι θα γίνει;
Υπήρχε ένα έργο παλιά το οποίο λεγόταν Solgar Green” με τον Τσάρλτον Ήστον. Εκεί πέρα είχανε φτάσει σε τέτοιο σημείο οι καταναλώσεις και υπήρχε μία εταιρεία μόνο, όπου όταν πέθαινε κάποιος δεν τον θάβανε, τον κάνανε μπισκότα, και τον δίνανε στους άλλους για να ζήσουνε, και να γίνουνε πάλι μπισκότα. Οπότε, υπήρχε μία ανακύκλωση ανθρώπινου υλικού. Βέβαια δεν υπήρχε τίποτα, δεν είχανε αφήσει τίποτα, είχανε όλα χτιστεί, κ.λ.π. Και νομίζω ότι προς τα εκεί θα πάμε. Επομένως, η ανάγκη να πάμε σε ένα μέρος, σε κάποιον άλλον πλανήτη, είναι δεδομένη. Το θέμα είναι ποιος θα πάει. Δεν θα πάμε εμείς. Θα οργανωθεί από κάποια εταιρεία με μάνατζερ, πολεμικές δυνάμεις, κ.ά. Θα προσπαθήσουμε να πάμε. Τώρα, το θέμα είναι: τι θα γίνει εκεί; Θα δούμε.»
Συντάκτης: Όλγα Τάντου
Πυρηνικός Φυσικός στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ»
«Το σίγουρο είναι πως κάποια στιγμή θα είμαστε αναγκασμένοι να εγκαταλείψουμε τη Γη. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, κάποτε ο ήλιος θα μικρύνει. Ήδη αυτό γίνεται συνεχώς εκπέμποντας ενέργεια σε μας και σε άλλους πλανήτες στο σύμπαν γενικά. Οπότε όταν θα μικρύνει δε θα μπορεί να συγκρατήσει τις αέριες μάζες του κοντά, και έτσι θα διογκωθεί ο ήλιος κι επομένως, θα ζεσταίνεται η γη περισσότερο. Συνεπώς μετά από πέντε περίπου δισεκατομμύρια χρόνια ή και νωρίτερα, θα πρέπει άνθρωπος να φύγει.
Πιστεύω όμως ότι δε θα χρειαστούμε διαστημόπλοια. Μέχρι τότε ο άνθρωπος θα είναι δυνατόν να την αφήσει τη γη, ακολουθώντας μια πορεία, ώστε να πάει να βρει κάποια άλλη θέση, κάποιο άλλο ήλιο, σε κάποιο άλλο μέρος του σύμπαντος και να περιστρέφεται γύρω από τον καινούριο ήλιο. Αυτό θα είναι δυνατό. Ολόκληρη η Γη να μεταφερθεί σ’ ένα άλλο ηλιακό σύστημα.
Όπως προωθείται ο πύραυλος εκπέμποντας αέρια και πηγαίνει, το ίδιο θα κάνει και η Γη. Θα μπορεί να εκπέμψει κάποια σώματα, σε μία κατεύθυνση, ώστε να κατευθυνθεί σε μία αντίθετη. Θα μπορούν όμως οι άνθρωποι τότε να πλοηγήσουνε τη γη ακολουθώντας μια προδιαγεγραμμένη πορεία, όπου θα ξέρουνε τις κλιματικές συνθήκες που θα επακολουθήσουν. Και έτσι, θα την αράξουνε σε κάποια άλλη θέση στο σύμπαν, σε κάποιον άλλον πλανήτη, όπου θα ξέρουνε τι είδους κλίμα θα ‘χουνε.
Δηλαδή θα είναι τόσο πολύ προχωρημένη η επιστήμη, ώστε θα μπορεί να τα προδιαγράψει όλα αυτά. Για να γίνει κάτι τέτοιο απαιτείται πάρα πολύ ενέργεια Οπότε εκτοξεύοντας η Γη πέτρες ή βράχους σε μια κατεύθυνση η γη, θα κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, για να απλοποιήσω τα πράγματα. Αυτό είναι δυνατό. Αλλά τότε θα έχουμε αρκετή ενέργεια, ώστε να μπορούμε να το κάνουμε αυτό."
Χρίστος Γούδης
Διευθυντής Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής, Καθηγητής στον Τομέα Θεωρητικής και Μαθηματικής Φυσικής, Αστρονομίας και Αστροφυσικής, Πανεπιστήμιο Πατρών
«Δεν θα έλεγα στο μακρινό μέλλον. Όταν μιλάμε δηλαδή για τις μερικές χιλιάδες χρόνια της ιστορίας μας, αυτό είναι παρόν. Σε σχέση ακόμα και με την παρουσία του α��θρώπου στη Γη, μιλάμε για μερικά εκατομμύρια χρόνια, τις τελευταίες χιλιάδες έχουμε αναπτύξει τον πολιτισμό που έχουμε αναπτύξει. Αν πάμε σήμερα γύρω στο 4.000 μ.Χ. φερ’ ειπείν, και επιβιώνουμε σαν Γη, η μάζα με βάση τους ρυθμούς που αναπτύσσεται ο πληθυσμός στον πλανήτη μας θα πρέπει να είναι 20 φορές την μάζα του Ήλιου. Αν πάμε δε, στο 5.000 μ.Χ., και συνεχίσουμε έτσι με αυτόν τον επιθετικό ρυθμό, η μάζα της Γης θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου. Αυτό αντιλαμβάνεστε ότι είναι αδύνατον. Και ως εκ τούτου, κάτι θα πρέπει να συμβεί ώστε ο πληθυσμός κατά κάποιο τρόπο να περιοριστεί. Είτε θα πρέπει λοιπόν να ξεφύγουμε και να πάμε στα άστρα, να αποικίσουμε τους πλανήτες και τα άστρα, είτε θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να αυτοκαταστραφούμε.»
Σταμάτης Κριμιζής
Επίτιμος Διευθυντής Τμήματος Διαστημικής Φυσικής Πανεπιστημίου John Hopkins, εκπρόσωπος της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA)
«Οπωσδήποτε θα χρειαστει να φύγουμε από τη Γη. Είναι θέμα χρόνου. Ορισμένα πράγματα είναι γνωστά και σίγουρα. Επί παραδείγματι σε ένα δισεκατομμύριο περίπου χρόνια η θερμοκρασία από την ακτινοβολία του Ηλίου θα έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο όπου θα έχει εξατμιστεί όλο το νερό από τη Γη και δεν θα είναι δυνατόν να ζήσουμε σε μία Γη όπως την ξέρουμε σήμερα. Αλλά το ζήτημα είναι: θα υπάρχει η ανθρωπότητα μέχρι τότε σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια; Υπάρχουν υπαρξιακοί κίνδυνοι όπως επί παραδείγματι μία σύγκρουση με ένα αστεροειδές που μπορεί να καταστρέψει τον πολιτισμό και μπορεί να καταστρέψει και τη ζωή. Πράγματα δηλαδή τα οποία έχουν γίνει και στο παρελθόν. Η απάντηση λοιπόν είναι ότι ναι, οπωσδήποτε θα αναγκαστούμε να φύγουμε από τη γη κάποτε, σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια που θα είναι οπωσδήποτε επιτακτικό, αλλά μπορεί να γίνει και στο μέλλον και το ζήτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε.»
Αθηνά Κουστένη
Αστροφυσικός στο Αστεροσκοπείο των Παρισίων, Πρωταρχικός Επιστημονικός Σύμβουλος για την αποστολή της ESA στον Τιτάνα.
«Οπωσδήποτε θα χρειαστεί να φύγουμε κάποια στιγμή από τη Γη. Ο Ήλιος μας σε περίπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια, θα γίνει ένας κόκκινος γίγαντας, θα αρχίσει να καίει τη γειτονιά του, μέχρι να την κάψει εντελώς. Η ζωή θα έχει γίνει πολύ πιο αφόρητη από ότι τη βρίσκουμε σήμερα στη Γη, και πολύ καιρό πριν θα πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τον τρόπο που θα εγκαταλείψουμε τη γη και θα πάμε να εγκατασταθεί κάπου αλλού.»
Ξενοφών Μουσσάς
Διευθυντής Τμήματος Εργαστηρίου Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσικής Διαστήματος
«Ο μόνος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι , μετά από 5 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου, θα χρειαστεί να μετακομίσουν, είναι επειδή καθώς θα γυρνάει ο Ήλιος , θα αλλάξει η θερμοκρασία του, θα φουσκώσει, θα μεγαλώσει, και θα ΄ρθει σχετικά κοντά στη Γη. Οπότε η Γη θα υπερθερμανθεί, θα εξατμιστούν οι ωκεανοί, και πριν από αυτό βέβαια, θα αρχίσει να μην υπάρχει ζωή έτσι όπως το αντιλαμβανόμαστε τουλάχιστον εμείς σήμερα σε αυτόν τον πλανήτη. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα μπορούσαν κάποιοι άνθρωποι να πάνε σε κάποιον άλλον πλανήτη.»
Σταμάτης Αλαχιώτης
Καθηγητής Γενετικής Πανεπιστημίου Πατρών
«Θα χρησιμοποιήσω τα λόγια ενός σύγχρονου σοφού, του Χώκινγκ, ο οποίος έχει πει κατ΄ επανάληψη σχετικά με την κακοποίηση του περιβάλλοντος την οποία κάνουμε στο πλανήτη μας, ότι αργά ή γρήγορα θα αναγκαστούμε να τον εγκαταλείψουμε. Θα είναι μη κατοικίσιμος. Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι πήραμε την απόφαση ξαφνικά και όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα μετακομίζουν σε ένα άλλο πλανήτη, που τους περιμένουν σουίτες και τέτοια πράγματα.
Το ταξίδι είναι πάρα πολύ δύσκολο και ο εποικισμός ενός άλλου πλανήτη επίσης τραγικά δύσκολος. Ένα νέο γνωσιακό πεδίο η Βιολογία του Διαστήματος, ασχολείται με τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή σε περιβάλλοντα που δημιουργούνται μέσα στο διαστημόπλοιο εν πτήσει και ήδη δίνουν κάποια γεύση, πόσο δύσκολο είναι αυτό το ταξίδι, αλλά και το πόσο δύσκολο είναι να εποικιστεί ένας άλλος πλανήτης ακόμα και του ηλιακού μας συστήματος.
Π.χ. έχει βρεθεί ότι οι ακτινοβολίες και η βαρύτητα έχουν σοβαρότατη επίδραση, όχι μόνο στη μορφολογία του κυττάρου αλλά και στην αντιγραφή του DNA, στην επικοινωνία και στην αλληλεπίδραση των κυττάρων. Ένα βακτήριο π.χ. που μελετήθηκε εν πτήσει, παρουσίασε διπλασιασμό στην αναπαραγωγή του και στη πυκνότητα του πληθυσμού του. Αυξανόταν πολύ γρήγορα δηλαδή. Αντίθετα, η σόγια δεν υπέστη καμιά μεταβολή. Και μάλιστα η σόγια έχει μεγάλο ενδιαφέρον: επειδή είναι κοινή τροφή, φυτεύτηκαν σπόροι στο διαστημόπλοιο, οι σπόροι αυτοί φύτρωσαν, έγινε φυτό, άνθισε έκανε σπόρους, και έκλεισε τον κύκλο του. Αυτό δηλαδή σημαίνει ότι και άλλα φυτά μπορεί να αντέξουν σε τέτοια διαστημικά ταξίδια, όταν ο άνθρωπος πρέπει να παραμείνει σε μεγάλο χρονικό διάστημα στο διάστημα ή ακόμα ίσως και σε κάποιον άλλο πλανήτη, όπου πρέπει να δημιουργηθούν επίσης οι μικροσυνθήκες οι κατάλληλες, για να μπορούν να αναπτυχθούν.
Ο Άρης π.χ. έχει ίχνη οξυγόνου, δεν έχει οξυγόνο. Αντίθετα, η κατά 95 % μεμπτή ατμόσφαιρά του αποτελείται από διοξείδιο του άνθρακα και επειδή υπάρχει και μεγάλη απόσταση από τον ήλιο, στους πόλους έχει μείον 133 βαθμούς Κελσίου θερμοκρασία και στο νότιο ημισφαίριο 37. Εκεί κάτι μπορεί να γίνει.Η Ευρώπη όπως σας είπα προηγουμένως έχει νερό επίσης, άρα μπορεί να πει κανείς ότι σε μια απελπιστική κατάσταση και μετά από προετοιμασία πολλών δεκαετιών, αιώνων, δεν ξέρω πόσο, θα μπορούσε ίσως να δημιουργηθεί εκεί ένα θερμοκήπιο στο οποίο θα περισώνονταν ίσως κάποιοι άνθρωποι. Αλλά αυτά είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας και αντί να σκεφτόμαστε τέτοιου είδους αποδράσεις, είναι προτιμότερο να διαφυλάξουμε το πλανήτη μας.»
Γιώργος Ροδάκης
Αναπληρωτής Καθηγητής Μοριακής και Εξελικτικής Βιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
« Εάν υπάρχει ανθρωπότητα μέχρι τότε, πιστεύω οτι θα είναι επιτακτική ανάγκη να εγκαταλείψει τη Γη. Όλα τα σώματα, όλες οι οντότητες που υπάρχουν στο σύμπαν γεννιώνται, ενηλικιώνονται, και πεθαίνουν. Είτε είναι άνθρωποι είτε είναι τα άστρα στον ουρανό. Και ο Ήλιος μας έχει και αυτός μια ημερομηνία λήξης μετά από 4, 5, 6 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αλλά υπάρχουνε και τα έκτακτα περιστατικά. Τα έκτακτα περιστατικά θα μπορούσε να είναι πρόσκρουση με μετεωρίτη, αλλά θα μπορούσαν να είναι και μη εξωγήινες παράμετροι, να είναι καθαρά γήινες. Υπάρχουν θύλακες αυτή την στιγμή στο υπέδαφος που κλείνουν τεράστιο όγκο από αέρια του θερμοκηπίου. Εάν σπάσουν αυτοί οι θύλακες τα αέρια αυτά θα βγουν στην ατμόσφαιρα, θα αλλάξει πάρα πολύ το κλίμα, και μπορεί να έχουμε μία καινούρια εκτεταμένη εξαφάνιση ειδών, όπως είχαμε και στο παρελθόν κάποια εκατομμύρια χρόνια πριν. Και βέβαια μέσα σε αυτά τα έκτακτα θα έλεγα περιστατικά βάζω και όλη την προσπάθεια που κάνει ο άνθρωπος επειδή δεν έχει υπομονή, να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία, να καταστρέψει τον πλανήτη, να καταστρέψει τον εαυτό του. Αυτό είναι... θαυμάσιο. Δείχνει δηλαδή το πόσο ενδιαφέρεται πραγματικά στην επιτάχυνση της διαδικασίας. Το τι θα συμβεί πρώτα, πραγματικά δεν μπορούμε να το ξέρουμε.»
Διονύσης Σιμόπουλος
Διευθυντής «ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ»
«Εάν επιβιώσουμε ως ανθρώπινο είδος, οπωσδήποτε σε μερικές χιλιάδες χρόνια αναγκαστικά θα πρέπει να φύγουμε. Με οποιαδήποτε μορφή κι αν επιβιώσουμε , ακόμη και σαν σύνδεση βιολογικών και τεχνολογικών εξαρτημάτων είτε με οποιαδήποτε άλλη μορφή . Ο ήλιος εξελίσσεται όπως όλα τα άστρα του είδους του. Σε ένα δισσεκατομμύριο χρόνια από σήμερα σίγουρα θα φθάσει σε μια κατάσταση που θα κάνει τη ζωή επάνω στη Γη σχεδόν αδύνατη.
Οπότε, μέσα σε αυτά τα επόμενα ένα δισεκατομμύριο χρόνια εάν έχουμε επιβιώσει - αν μπορέσουμε δηλαδή να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που θα εμφανιστούν μπροστά μας - τότε αναγκαστικά εκ των πραγμάτων θα πρέπει να φύγουμε από τον πλανήτη. Αλλά μιλάμε τώρα για κυριολεκτικά για επιστημονική φαντασία.Δεν είναι δυνατόν καν όχι να σκεφτούμε τι θα συμβεί σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια από σήμερα αλλά δεν μπορούμε καν να προβλέψουμε τι θα γίνει σε χίλια χρόνια από σήμερα.»
Σταύρος Παπαμαρινόπουλος
Καθηγητής Γεωφυσικής Πανεπιστημίου Πατρών
«Βεβαίως, εάν συμπεριφέρεται η ανθρωπότητα όπως σήμερα, καταστρέφοντας το κλίμα και τους ανθρώπους,αδικώντας τους ανθρώπους χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τον Τρίτο Κόσμο ο οποίος πεινάει, είναι προφανές ότι πρέπει να φύγει κάποια στιγμή.»
Παναγιώτα Πρέκα
Επίκ. Καθηγήτρια Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών
«Υπάρχουν κάποιοι που λένε ότι θα “αναγκαστούμε” να φύγουμε από τη Γη. Βέβαια αν κοιτάξουμε μακροπρόθεσμα ο ήλιος μας είναι μεσήλικας. Κάποια στιγμή δεν θα υπάρχει, και επομένως δεν θα υπάρχει και γη. Άρα θα πρέπει πιο μπροστά να έχουμε φύγει. Όμως έχει ακόμα αρκετά εκατομμύρια χρόνια μπροστά του. Εάν συμβεί κάτι άλλο έκτακτο όπως μια πτώση ενός αστεροειδή, την απευχόμεθα. Να θυμίσω όμως την περίπτωση με τους δεινόσαυρους που όλοι ξέρουμε ή αν εμείς οι άνθρωποι καταστρέψουμε τη Γη, τότε θα πρέπει να το σκεφτούμε σοβαρά.»
Νίκος Κατσαρός
Χημικός στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ»
«Μπορεί να είναι και σχετικά σύντομα (πάντα σε διαστημικό χρόνο). Όλοι βλέπουμε τις κλιματικές αλλαγές, όλοι βλέπουμε τους αλματώδεις ρυθμούς ρύπανσης σε παγκόσμιο επίπεδο, και τότε οπωσδήποτε η ανθρωπότητα θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τον πλανήτη Γη λόγω υπερπληθυσμού. Ήδη υπολογίζεται ότι το 2.200 ο πληθυσμός της Γης θα έχει πενταπλασιαστεί και επομένως η Γη δεν θα επαρκεί για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής λόγω του υπερπληθυσμού. Πέρα όμως από αυτό, υπάρχει και η έμφυτη ανάγκη στον άνθρωπο να διερευνά το καινούριο. Στην αρχή διερευνούσαμε τις θάλασσες, μετά διερευνούσαμε τις ηπείρους, τώρα αρχίσαμε να διερευνούμε το διάστημα και βρισκόμαστε στα πρώτα βήματα. Επομένως είτε η ανάγκη είτε η φυσική δύναμη του ανθρώπου να διερευνά το άγνωστο, θα μας οδηγήσει στο σύμπαν.»
Μιχάλης Τσαμπαρλής
Επικ. Καθηγητής Τμήματος Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών
«Κοιτάτε να δείτε, η ανθρωπότητα άμα την αφήναμε όπως ήτανε στα αυγά της, δεν θα είχε πρόβλημα. Τώρα βέβαια έχει γίνει ένας απέραντος σκουπιδότοπος. Πέρα από αυτό, αρχίζουν και γίνονται πλέον εταιρείες οι οποίες ξεφεύγουνε από τα πλαίσια της εταιρείας. Δηλαδή μια εταιρεία πρέπει να μεγαλώνει συνέχεια. Για να μεγαλώσει πρέπει πρώτα να βγάλει νέα προϊόντα, να καταναλώσει νέους πόρους, να βρει νέους καταναλωτές. Σε κάποια στιγμή το πράγμα θα αρχίσει να τελειώνει, έτσι; Οπότε, τώρα το ερώτημα είναι “Τι θα γίνει τότε;”. Ξέρετε τι θα γίνει;
Υπήρχε ένα έργο παλιά το οποίο λεγόταν Solgar Green” με τον Τσάρλτον Ήστον. Εκεί πέρα είχανε φτάσει σε τέτοιο σημείο οι καταναλώσεις και υπήρχε μία εταιρεία μόνο, όπου όταν πέθαινε κάποιος δεν τον θάβανε, τον κάνανε μπισκότα, και τον δίνανε στους άλλους για να ζήσουνε, και να γίνουνε πάλι μπισκότα. Οπότε, υπήρχε μία ανακύκλωση ανθρώπινου υλικού. Βέβαια δεν υπήρχε τίποτα, δεν είχανε αφήσει τίποτα, είχανε όλα χτιστεί, κ.λ.π. Και νομίζω ότι προς τα εκεί θα πάμε. Επομένως, η ανάγκη να πάμε σε ένα μέρος, σε κάποιον άλλον πλανήτη, είναι δεδομένη. Το θέμα είναι ποιος θα πάει. Δεν θα πάμε εμείς. Θα οργανωθεί από κάποια εταιρεία με μάνατζερ, πολεμικές δυνάμεις, κ.ά. Θα προσπαθήσουμε να πάμε. Τώρα, το θέμα είναι: τι θα γίνει εκεί; Θα δούμε.»
Συντάκτης: Όλγα Τάντου
Διαβάστε περισσότερα: http://rc-cafe.blogspot.com/2010/03/blog-post_9373.html#ixzz0jDYZYEpW